Ik had gisteravond de kans om een concert bij te wonen van het Koninklijk Symfonisch Orkest van Oman (ROSO) in haar thuisstad van Muscatel.
Opgericht in 1985 en dat voor het eerst twee jaar later concerteerde voor publiek, is ROSO veeleer een persoonlijk project van de lang- regerende Sultan Qaboos bin Said (geb. 1940, regerend sinds 1970). Zoals een flatterend krantenprofiel verklaart "ROSO kwam te voorschijn als een roman en een poëtisch idee; een idee geboren in het hart en de ziel van een welwillende leider. Het idee werd gevoed door hartstocht liefde en uit een begrip voor de cultuur als een hulpmiddel naar culturele diplomatie, begrip en diplomatie."
Noch werd de bijdrage van de sultan beperkt tot enkel wat bloemrijke woorden. Hij raakte rechtstreeks geïnteresseerd in het westerse muzikaal project, gaf het een militaire validatie en bracht het onder in zijn paleis:
Onder de directe supervisie van Zijne Majesteit, werden in 1985 jonge begaafde musici van beide geslachten geselecteerd op basis van hun fundamentele muzikale vaardigheden inzake melodie, tempo, en ritme. Onder de paraplu van de Koninklijke Wacht, werden zij onderworpen aan intensieve studies in muziek zowel in Oman als in het buitenland. Naarmate het anticiperen groeide, was de aankomst van instrumenten een aanleiding tot feest... Op [een] jonge leeftijd, werden Omanietische musici onderworpen aan een intensieve opleiding binnen de grenzen van het paleis. Het was niet onwaarschijnlijk dat de jonge musici repetities bijwoonden enkel om Zijne Majesteit zelf te zien, wachtend buiten de klaslokalen, erop uit om de eerste noten aan te horen en aan te moedigen.
Qaboos drong erop aan dat de musici allen ingezetenen van Oman zouden zijn, en tegelijk vreemdelingen beperkte tot het enkel geven van lessen, solo spel en dirigeren. Soms nam de sultan zelf de dirigeerstok ter hand en leidde zelf het orkest.
 Het programma van het Koninklijk Symfonisch Orkest van Oman van 9 maart 2017. |
Het concert dat ik bijwoonde was getiteld "Weense Klassieken" en omvatte twee delen van Mozart's Idomeneo, Beethoven's Viool Romance Nr. 2 en Haydn's Symfonie Nr. 101, gedirigeerd door Justin Bischoff. Ik heb een segment opgenomen van Beethoven.
Het concert vond plaats in een klassieke concertzaal in Europese stijl, het Auditorium van Oman. Het publiek vulde over de helft van het auditorium en was ongeveer 90 procent westers, met de rest Omanieten alsmede een handvol Zuid-Aziaten. De kaartjes kostten nominaal 25 Amerikaanse dollars, maar velen waren weggegeven. In de orkestbak droegen de mannen zwarte smokings en witte dassen, de vrouwen droegen rode hijabs over groene kleding, behalve de vrouwelijke vioolsoliste, die wit op wit droeg.
Commentaren:
(1) ROSO maakt deel uit van een groter westers klassieke muziekproject in Oman dat gesponsord wordt door de sultan, en omvat onder meer het bijzondere Royal Opera House Muscat in Italiaanse stijl met 1100 zitjes, een speciaal voor dat doel gebouwde structuur die de deuren opende in 2011.
 Het interieur van het Royal Opera House Muscat. |
(2) In overeenstemming met mijn thesis dat "u Beethoven nodig hebt om te moderniseren," begrijp ik de gretigheid van de sultan om westerse klassieke muziek naar Oman te brengen als een teken dat hij een diepe waarheid heeft begrepen, met name dat: modernisering vraagt om verwestersing.
(3) Dit begrip was meer algemeen in de hoogdagen van westers vertrouwen. De khedive (= onderkoning) Ismail van Egypte bouwde een opera en droeg Verdi op om Aïda te schrijven naar aanleiding van de opening van het Suezkanaal in 1869. Een vooraanstaande pasha bouwde de Süreyya Operası in Istanboel in 1927 (hoewel er pas in 2007 een eerste opera werd uitgevoerd).
(4) Dit gezegd zijnde, geniet de westerse klassieke muziek en de opera in het bijzonder vooral, nog steeds een verrassend prestige. De shah opende een opera in Teheran in 1967. Het Moebarak regime moedigde een gala productie aan van Aïda in Luxor in 1987 en een vervanging voor de van de khedive afgebrande opera, opende een jaar later in Caïro de deuren. De Dar al-Assad voor Kunst & Cultuur dient als opera in Damascus sinds 2004. De Turkse president Erdoğan plant om een lelijke opera uit de jaren 1960 neer te halen en die te vervangen door de grootste opera in Europa. Deze instanties suggereren dat sommige regeerders, zelfs de islamisten onder hen, de band tussen verwestersing en modernisering begrijpen.
(5) Laat ons hopen dat deze trend zich verder zet, met symfonische orkesten en operagebouwen in steden zoals Benghazi, Sanaa en Kaboel.
(6) De Japanners en Chinezen hebben zich zowel de westerse muziek als de moderniteit eigen gemaakt. De Omanieten zijn nog maar net deze weg opgegaan - recent in 1970 oogde het land nog middeleeuws - en ik hoop dat ook zij zich verder in beide eigenschappen zullen bekwamen (10 maart 2017).
