Wat willen islamistische terroristen? Het antwoord zou duidelijk moeten zijn, maar is het niet.
Een generatie geleden maakten terroristen hun wensen nog duidelijk. Na drie vliegtuigen gekaapt te hebben in september 1970 eiste het Populaire Front voor de Bevrijding van Palestina bijvoorbeeld, en met succes, de vrijlating van Arabische terroristen in het Verenigd Koninkrijk, Zwitserland en West-Duitsland. Na hun aanval op het hoofdkantoor van de B'nai Brith en twee andere gebouwen in Washington DC in 1977 eiste een Hanafi moslimgroep de afgelasting van een film genaamd "Mohammed, Messenger of God", plus US$750 (als vergoeding van een boete) , plus de overhandiging van de vijf mannen die de familie van de Hanafi leider hadden uitgemoord, plus de moordenaar van Malcolm X.
Zulke "ononderhandelbare eisen" leidden tot vreselijke gijzelaarsdrama's en daarbijkomende dilemma's hoe daar mee om te gaan. "Wij zullen nooit ondehandelen met terroristen" verklaarden de beleidsmakers. "Geef ze Hawaii maar haal mijn man terug" smeekten de echtgenotes van de gijzelaars.
Dat is zo lang geleden en de terminologie zo vergeten dat zelfs President Bush het nu heeft over "ononderhandelbare eisen" (in zijn geval gaat het over menselijke waardigheid), zonder te denken aan de dodelijke origine van de uitdrukking.
Vandaag de dag worden de meeste anti-westerse terroristische aanvallen uitgevoerd zonder bijkomende eisen. Bommen exploderen, vliegtuigen worden gekaapt en gebouwen ingevlogen, hotels storten in. Het aantal doden wordt geteld. Detectives komen achter de identiteit van de daders. Vage websites eisen post hoc de verantwoordelijkheid voor de aanslag op.
Maar de redenen voor het geweld worden niet uitgelegd. Analisten, waaronder ikzelf, moeten speculeren over de mogeljke motieven. Deze kunnen te maken hebben met persoonlijke grieven van de terrorist, gebaseerd op armoede, vooroordeel, of culturele vervreemding. Ook het voornemen de internationale politiek te veranderen kan een motivatie zijn: "een Madridje doen" opdat regeringen hun troepen uit Irak terugtrekken; opdat Amerikanen uit Saoedi-Arabie weggaan, opdat Amerika de hulp aan Israel opschort, opdat New Delhi alle controle over Kashmir afstaat.
Al deze motieven kunnen hebben bijgedragen aan het geweld, zoals de Daily Telegraph het stelt: de problemen in Irak en Afghanistan hebben "een nieuw kiezelsteentje gelegd op de berg van grieven gebouwd door militante fanatici" Maar geen van deze motieven is doorslaggevend als het erom gaat je leven op te geven om anderen te doden.
In bijna alle gevallen hebben de jihadi-terroristen een duidelijke, vanzelfsprekende ambitie: een wereld te stichten die gedomineerd wordt door moslims, islam, en de islamitische wet, de shari'a. Of, om nogmaals de Daily Telegraph te citeren, hun "echte project is de uitbreiding van het islamitische territorium over de hele wereld, en het oprichten van een wereldwijd ‘kalifaat' gefundeerd op de shari'a -wetten."
Terroristen proclameren dit doel openlijk. De islamisten die Anwar Sadat vermoordden in 1981 versierden hun kooi met spandoeken waarop stond "Kalifaat of de Dood." Een biografie van één van de meest invloedrijke islamistische denkers van deze tijd en een grote invloed op Osama bin Laden, Abdullah Azzam, verklaart dat zijn leven "maar één doel had, namelijk de invoering van Allah's Heerschappij op aarde" – de terugkeer van het kalifaat.
Bin Laden zelf betuigde dat "het godsvruchtige kalifaat in Afghanistan begint" . Zijn belangrijkste plaatsvervanger, Ayman al-Zawahiri, droomde ook over de heroprichting van het kalifaat, want dan, schreef hij, "zou de geschiedenis een nieuwe richting inslaan, zo God het wil, in de tegenovergestelde richting van het Imperium der Verenigde Staten en de joodse wereldregering." Een andere Al-Qaeda leider, Fazlur Rehman Khalil, publiceert een magazine dat heeft verklaard dat "Dankzij de zegeningen van jihad is de countdown in Amerika begonnen. Spoedig zullen zij zich overgeven", wat gevolgd zal worden door de creatie van een kalifaat.
Of, zoals Mohammed Bouyeri schreef in de brief die hij aan het lijk van Theo van Gogh vaststak, "Islam zal overwinnen met het bloed van de martelaren, die het licht over iedere donkere hoek van de aarde verspreiden."
Interessant genoeg was de moordenaar van Van Gogh gefrustreerd door alle motieven die abusievelijk aan hem werden toegeschreven, en hij verklaarde tijdens de rechtszitting: "Ik deed wat ik deed uit puur vanuit mijn geloof. Ik wil dat jullie weten dat ik uit overtuiging heb gehandeld en dat ik hem niet heb gedood omdat hij Nederlands was en ik Marokkaan en beledigd was."
Hoewel terroristen hun jihad- motieven luid en duidelijk verkondigen, horen zowel moslims als westerlingen het vaak toch niet. Islamitsche organisaties, zo schrijft Canadees auteur Irshad Manji doen alsof "Islam een onschuldige toeschouwer is bij het terrorisme van vandaag."
Wat de terroristen willen is meer dan duidelijk. Dit blijven ontkennen vereist zware inspanning, maar wij in het westen zijn die uitdaging aangegaan.
