"Educatie door moord" beschrijft de langzame en pijnlijke manier waarop mensen zich bewust worden van het probleem van de radicale islam. Er waren 3000 doden voor nodig om Amerikanen wakker te schudden, of tenminste de helft van hen, de conservatieven. Op dezelfde manier waren er honderden doden in de explosie op Bali nodig om Australiers semi-wakker te schudden, de aanslag in Madrid was nodig voor Spanjaarden, en het bloedbad in Beslan voor de Russen. De moord op twaalf arbeiders in Irak schudde de Nepalezen wakker.
Maar in Nederland was er maar één dode nodig. Ja, één afgrijselijke moord heeft misschien meer gedaan om Nederland te doen ontwaken dan heel 11 september 2001 de Amerikanen.
Dit heeft te maken met de identiteit van het slachtoffer en het karakter van het misdrijf. Hij was Theo van Gogh, een bekende radicaal voorstander van de vrijheid, een filmmaker, televisieproducent, talkshowpresentator, columnist en all-round onruststoker, en ook nog eens een nakomeling van één van Nederlands beroemdste schilders, Vincent van Gogh. De laatste tijd was de aandacht vooral uitgegaan naar zijn kritiek op de islam in een boek uit 2003, Allah Weet Het Beter en een film uit 2004, Submission.
Hij werd vermoord om op 2 november om 8.40 ‘s morgens in zijn woonplaats Amsterdam toen hij naar zijn werk fietste. Terwijl de moordenaar meerdere malen op hem schoot riep hij nog "Heb genade, heb genade, doe het niet, doe het niet!". Toen stak de moordenaar hem in de borst, en sneed zijn keel door met een ander mes. Hierbij werd van Gogh bijna onthoofd.
De 26-jarige verdachte, Mohammed Bouyeri, 26, een Marokkaanse Nederlander geboren in Nederland, stak een brief van vijf kantjes in het Nederlands en Arabisch vast aan van Gogh's lichaam. In de brief dreigde hij met jihad tegen het westen in het algemeen (Ik weet zeker dat jij, o Europa, ten onder gaat") en tegen vijf prominente politici in het algemeen. Politieonderzoek wees al snel uit dat de verdachte een islamist was die ze al kenden en die ze tot slechts twee weken daarvoor hadden gevolgd - ze konden hem in de"Hofstadgroep" plaatsen en legden hem en zes anderen "samenzwering met terroristische bedoelingen" ten laste .De autoriteiten voegden eraan toe dat de groep mogelijk connecties had met de Takfir wa'l-Hijra en Al Qaeda netwerken.
Dat een niet-islamitische criticus ritueel vermoord werd om het artistiek uitdragen van zijn standpunt was iets zonder precedent, niet alleen in Nederland maar in het hele Westen. De Nederlandse afkeer van deze daad verstoorde de innige zelfgenoegzaamheid van wat misschien wel de meest tolerante maatschappij in de wereld is. De Minister van Immigratie, Rita Verdonk, die ook op de lijst genoemd werd, betreurde in het openbaar dat het land de aanwezigheid van de radicale islam zolang genegeerd had. "Te lang hebben we gezegd dat we een multiculturele samenleving hebben en dat iedereen elkaar vindt. We waren te naief toen we dachten dat mensen in een maatschappij samen kunnen leven."
Jozias van Aartsen, fractieleider van de VVD, ging nog verder, en waarschuwde ervoor dat de "jihad naar Nederland gekomen [is] en een kleine groep jihadistische terroristen valt de principes van onze samenleving aan. Deze mensen willen onze samenleving niet veranderen, ze willen hem vernietigen."
De dag na de moord kwamen 20.000 demonstranten samen om te protesteren tegen en 30 mensen werden opgepakt wegens het aanzetten tot moslimhaat. De minister van Binnenlandse Zaken, Johan Remkes, verklaarde dat hij rellen niet uitsloot. "Het klimaat is harder geworden." Hij had gelijk, de weken daarop waren er meer dan 20 brandstichtingen en tegenaanvallen op moskeeën, kerken en andere gebouwen, plus een aantal grote politie-invallen - wat het land de sfeer gaf van een oorlog op kleine schaal.
De Nederlandse houding tegenover moslims verhardde onmiddellijk en dramatisch. Een onderzoek wees uit dat 40% van de bevolking wou dat de moslimbevolking van bijna 1 miljoen zich niet meer thuisvoelde in Nederland. Twee keer zoveel was het eens met strengere richtlijnen ten opzichte van immigranten.
De Telegraaf publiceerde een hoofdartikel dat ondenkbaar was geweest vóór de moord op van Gogh. De krant riep op tot een "zeer openlijke klopjacht op extremistische moslimfanaten". Ook linkse politici zagen de noodzaak om "de harde waarheid" te spreken over immigratie, waarbij werd gefocust werd op de onevenredigheid van criminaliteit onder moslims.
Het islamistische terrorisme in het westen werkt averechts; jihad lokt kruistocht uit. Een slimmere islamist zou zijn totalitaire programma vooruit helpen door mafia-achtige intimidatie, niet door brutale moord. Maar mochten de islamisten wel doorgaan met onverholen terrorisme, dan zal het harde Nederlandse antwoord daarop overal herhaald worden.
16 nov. 2004 update: Voor meer informatie over dit onderwerp, zie "Further Developments Concerning Theo van Gogh and Holland's 'Education by Murder'."
