Moncef Marzouki, die president was van Tunesië van 2011 tot 2014, heeft een analyse neergeschreven waarin hij, net zoals ik dat deed, de ondergang van het islamisme voorspelt. Ik citeer uit een ingekorte vertaling door MiddleEastEye.net van de oorspronkelijke Arabische versie zoals die verscheen op Aljazeera.net.
 Voormalig president van Tunesië Moncef Marzouki, hier op de Raad voor Buitenlandse Betrekkingen in september 2013, voorspelt de nakende neergang van het islamisme. |
Marzouki, een linkse mensenrechtenactivist die uit ballingschap terugkeerde na een volksopstand die leidde tot de afzetting van dictator Zine El Abidine Ben Ali, waarna hij president werd onder een gedeeld machtsakkoord volgend op de eerste vrije parlementsverkiezingen in Tunesië in oktober 2011, en een regering leidde die werd gedomineerd door de islamistische Ennahda partij. "Wij delen niet hetzelfde standpunt inzake vrouwenrechten, mensenrechten en andere zaken," lamenteerde hij in een gesprek met Time magazine in 2012.
In dit artikel opent Marzouki met het plaatsen van islamisme in de context van drie andere -ismes: nationalisme, pan-Arabisme en communisme, die allen in verval verkeren. Vandaag, schrijft hij, staan we op het punt "om de neergang te zien van een vierde golf, het islamisme, nadat we in de vroege jaren 1970 getuige waren van haar ontstaan en die haar piek bereikte eind jaren 1990."
Zoals andere -ismes "breidde het islamisme zich uit als het resultaat van de wens van de maatschappij om alle of sommige van haar problemen op te lossen." Vandaag worden er "lastige vragen" gesteld: "Heeft u al uw beloften ingelost? Heeft u de hoge verwachtingen vervuld die van u werden verhoopt? Wat heeft u uiteindelijk bereikt?"
Hij neemt nota van de protserige huidige islamistische verworvenheden, maar verwerpt hen en herinnert eraan dat de Sovjet-Unie "werd gezien als een macht die de komende duizend jaar zou aanblijven" maar in feite "als een kaartenhuisje in elkaar stortte, zij het langzaam, maar slechts weinigen die het zagen aankomen. Dat is precies wat nu gebeurt met betrekking tot de islamistische stroming."
De meeste islamistische partijen zijn de weg kwijtgespeeld en "muteren naar extreemrechtse partijen die uitkijken naar een plaats in de macht, zonder acht te slaan op moraliteit of principes. Islamisten gebruiken een ideologische dekmantel voor een tirannie die... repressief en corrupt is."
Marzouki noemt de meeste gewapende islamistische groepen "de grootste hedendaagse ramp waarmee de Arabische en moslimnaties - en zelfs de Islam - mee te maken hebben... Dankzij hen worden wij door de wereld beschouwd als een natie die niets anders te bieden heeft dan broeierig terrorisme. Wij worden gezien als een bedreiging voor de rest van de wereld."
In een artikel in 2013, merkte ik op dat de islamistische bewegingen in toenemende mate onderling verdeeld raken naast andere sektarische, ideologische en tactische lijnen (die ik hier meer gedetailleerd heb besproken). "Als deze onsamenhangende tendens standhoudt, dan is de islamistische beweging ten dode opgeschreven, net zoals dit het fascisme en het communisme is vergaan," schreef ik "om uiteindelijk niets meer te zijn geweest dan een beschavende bedreiging die enorme schade berokkende maar nooit kon heersen."
