"Radicale Islam is het probleem, gematigde Islam is de oplossing" is mijn parool sinds 2002, wat betekent dat vele problemen van de Islam enkel kunnen opgelost worden wanneer moslims het Islamisme afzweren, een poging om terug te vallen op een middeleeuws model, en een moderne, gematigde en buurvriendelijke versie van hun geloof zullen verkiezen.
Veel mensen zijn het niet eens met deze analyse, maar niemand heeft een alternatieve oplossing aangeboden. Thans heeft Murat Yetkin, hoofdredacteur van de Hurriyet Daily News in Turkije, dit gedaan in een recente column, "Antithese van de radicale Islam is niet gematigde Islam, het is secularisme."
 Murat Yetkin, hoofdredacteur van het Turkse Hürriyet Daily News. |
Hij vindt mijn oplossing verouderd en in diskrediet geraakt: "Toen radicale Islamistische bewegingen begonnen te ontstaan, probeerden politici in het Westen... 'gematigden' te recruteren, ze op te bouwen "zonder zich te realiseren of geen moeite deden om te begrijpen dat zij de nieuwe radicalen zouden worden." Yetkin zoekt dit patroon afwisselend in Afghanistan, Pakistan, Irak, Egypte, Irak en Syrië.
De echte antithese van de radicale Islam, poneert hij, is niet gematigde Islam, maar eerder "staatszaken scheiden van religie." Secularisten, daar kan het Westen gerust in zijn, zullen zich daar niet tegen verzetten. Oproepend tot een heropleving van het secularisme van Atatürk, stemt Yetkin in met een recente toespraak van de Turkse oppositieleider Kemal Kılıçdaroğlu die de moslims aanspoort om het secularisme te adopteren als "het tegengif tegen terreur."
In mijn antwoord begin ik met op te merken dat secularisme twee heel verschillende betekenissen heeft:
(1) Scheiding van kerk en staat: Dit soort secularisme, waarop Yetkin zinspeelt, is niet "het tegengif tegen terreur" (denk aan de Communisten), maar het biedt wel een vorige methode aan om religieuze conflicten te voorkomen. Inderdaad, het secularisme geëvolueerd uit de wreedheden van godsdienstoorlogen in het zeventiende-eeuwse Europa, biedt een veilige haven van leven-en-laten-leven aan tegen het door geloof geïnspireerd geweld. Wat vier eeuwen geleden werkte in Europa zal vandaag opnieuw werken in landen met een moslim-meerderheid.
Yetkin heeft gelijk om een seculiere orde te promoten. Ik doe dat door westerse regeringen op te roepen om altijd weerwerk te bieden tegen Islamisten, om bedachtzaam om te gaan met tirannen en uitbundig liberalen en secularisten te ondersteunen.
(2) Irreligieusiteit: Secularisme betekent ook het verwerpen van geloof - vergelijkbaar met agnosticisme of atheïsme. Rustig verspreidt irreligieusiteit zich onder moslims; organisaties voor ex-moslims, een ongekend fenomeen, zijn in twaalf landen verschenen. Een analyse toont dat 25 procent van de Arabischtaligen atheïsten zijn geworden.
 Een publicatie van een van de organisaties van ex-moslims die recent zijn ontstaan. |
Maar zelfs als dit (hoge) cijfer klopt, blijft 75 procent van de bevolking geloven. Gematigde Islam betekent voor hen, het aanbieden van goede ideeën om de weerzinwekkende van het Islamisme te vervangen. In die zin is Yetkin verkeerd, want irreligieusiteit kan niet voldoen aan de geestelijke verlangens van de meeste moslims. Gematigde Islam kan dat wel. Het biedt daarom de belangrijkste oplossing tegen de radicale Islam.
Maar gedeeltelijk ben ik het op dat punt eens met Yetkin: Samen zijn gematigde Islam en het secularisme het antwoord op de radicale Islam; dat is ook bekering naar andere godsdiensten. Bijna alles werkt dat moslims wegtrekt van de Islamistische mentaliteit.
