De wederzijds uitgesproken doodvonnissen van Jemen en de Verenigde Staten geven ons een beeld van oorlog in het internettijdperk.
 De gecensureerde cartoon van Mohammed (uiterst rechts) met Jezus, Boeddha en Joseph Smith. |
Molly Norris, een cartoonist bij de Seattle Weekly, toonde solidariteit met Parker en Stone door een grappige "Teken Mohammed Dag" te organiseren via Facebook, in de hoop dat een groot aantal karikaturisten "de angstige reactie van Comedy Central" zouden counteren. Tot Norris' grote verbazing, verbijstering en verwarring namen anderen haar idee serieus, werden Facebook-campagnes voor en tegen haar "dag" georganiseerd, en blokkeerde de Pakistaanse regering tijdelijk Facebook. Norris distantieerde zich van haar initiatief, verontschuldigde zich er voor, en werd zelfs bevriend met de plaatselijke vertegenwoordiger van de Council on American-Islamic Relations, wat weinig opleverde.
Anwar al-Awlaki, een islamistische leider in Jemen, reageerde in juli door een doodvonnis voor Norris uit te vaardigen, wat vaak onnauwkeurig maar duidelijk 'fatwa' wordt genoemd. Na overleg met de politie moest Norris in september niet alleen onderduiken, ze "werd een geest" en verdween volledig, met inbegrip van haar naam en haar beroep.
 Molly Norris, ex-cartoonist. |
Awlaki werd geboren in 1971 in New Mexico als zoon van islamitische Jemenitische ouders. Zijn vader, Nasser, studeerde en werkte in de Verenigde Staten tot 1978, waarna de familie terugkeerde naar Jemen. Anwar ging in 1991 als student naar de Verenigde Staten en volgde in het daaropvolgende decennium diverse opleidingen (ingenieursstudies, onderwijs), enkel om een islamistische Al Qaida-achtige figuur te worden vergelijkbaar met Osama bin Laden, zowel in zijn ideologisch fanatisme als in zijn operationele betrokkenheid bij terrorisme. Nadat hij werd gearresteerd in verband met de 9/11-aanslagen, werd hij op onverklaarbare wijze vrijgelaten om te verhuizen naar een afgelegen gebied in Jemen, gecontroleerd door de regering - waar hij momenteel nog steeds woont.
Amerikaanse ordehandhavers verbinden Awlaki aan verschillende gewelddadige aanvallen op Amerikanen, zoals de Fort Hood-schietpartijen, de poging tot een bomaanslag op een Northwest-vlucht naar Detroit, en de Times Square-bommenlegger. Het terroristische record van Awlaki leverde hem een unieke onderscheiding: in april - voor het eerst in de bijna 250-jarige geschiedenis van de Verenigde Staten - plaatste de regering hem op een "dodenlijst", waardoor hij de enige Amerikaanse burger is die ter dood wordt veroordeeld door zijn eigen regering, zonder proces. Hij is zowel een doelwit van de militaire als van de inlichtingendiensten, of zoals een anonieme ambtenaar het uitdrukt: "Hij zit in ieders vizier."
 De poster die door Molly Norris werd getekend. |
Deze buitengewone uitwisseling van fatwa's vraagt om uitleg.
Ten eerste leven Norris en alle Amerikanen momenteel onder de "Rushdie Regels", die iedereen bestraffen die geen respect heet voor de islam, Mohammed of de Koran. Drijf de spot met Mohammed en je staat er alleen voor. Lokale en nationale politici hadden niets te zeggen over Norris' toestand. Journalisten, die meestal klaarstaan om een van hen te beschermen, bleven stil. Geen enkele organisatie begon geld in te zamelen voor haar bescherming.
Ten tweede staat in dit verhaal het internet centraal. Het zorgde ervoor dat Norris' grappig bedoelde idee een internationaal incident werd, bracht het nieuws tot bij Awlaki in het ver weg gelegen Jemen, en zorgde ervoor dat die zijn Amerikaanse kompanen kon activeren. Nog geen twintig jaar geleden zou dat niet zijn gebeurd.
Ten derde heeft de combinatie van internet en islamisme de oorlog geprivatiseerd. Een Amerikaan in Jemen kan als hij zin heeft gemakkelijk het leven verstoren van een Amerikaan in de staat Washington. De Amerikaanse regering heeft de oorlog verklaard aan een burger.
Ten vierde is Awlaki een ordinaire terrorist die dood en verderf zaait, terwijl de "dodenlijst" van de Amerikaanse regering defensief is. Het één is slecht, het andere is ethisch verantwoord.
Ten vijfde: waarom die inconsequentie, waarbij de Amerikaanse regering het zichzelf mogelijk maakt "gerichte moorden" te plegen, maar deze 'tool' ontzegt aan Israël?
Ten slotte heeft Awlaki - met zijn doel Norris te vermoorden - een ongekend aantal doodsverklaringen bereikt, zelfs nu de Amerikaanse overheid hem in het vizier heeft. Dit is even verrassend in een islamitische context als in een Amerikaanse. De grenzen van oorlogvoering worden verlegd op nieuwe, vreemde en beangstigende manieren.
