Israëliërs en Palestijnen hebben een mentaliteit ten opzichte van elkaar die zowel vreemd als uniek is, totaal losgekoppeld van de realiteit en even ver verwijderd van de norm voor partijen in een conflict. Gezien hun relatieve sterktes, zijn Israëlische en Palestijnse standpunten het tegenovergestelde van wat men zou verwachten. Israël zou veeleisend moeten zijn, Palestijnen smekend. Men kan tot diep in de nacht debatteren over wie van hen het meest absurd ongepast is. De oorsprong hiervan gaat bijna anderhalve eeuw terug.
Aan het begin van de zionistische onderneming in de jaren 1880 ontwikkelden de twee partijen in wat nu "het Israëlisch-Palestijnse conflict" wordt genoemd, verschillende, diametraal tegenovergestelde en blijvende houdingen ten opzichte van elkaar.
Uitgaande van een zwakke positie gezien hun kleine aandeel in de Palestijnse bevolking, kozen zionisten voor de weg van verzoening, een voorzichtige poging om gemeenschappelijke belangen met Palestijnen te vinden en goede relaties met hen op te bouwen, met de nadruk op het brengen van economische voordelen. Als symbool van deze mentaliteit is Israël het enige land ter wereld dat niet door verovering is ontstaan, maar door de aankoop van land. David Ben-Gurion zette verzoening uiteindelijk om in een gemeenschappelijk beleid en belangrijke Israëlische figuren zoals Moshe Dayan en Shimon Peres gingen door met varianten daarvan.
 Shimon Peres (links), David Ben-Gurion en Moshe Dayan. |
Met hun dominante demografische positie en het patronaat dat doorgaans door een grote macht wordt verleend, namen Palestijnen rejectionisme aan, een verzet tegen alles wat Joods en zionistisch was. Met de geest van islamitische suprematie als kenmerk en onder de leiding van Amin al-Husseini, werd het met de tijd extremer, zelfs genocidaal en suïcidaal. Net zoals het zionisme het land waarin de Palestijnen woonden als uniek en heilig vierde, volgde rejectionisme dit voorbeeld en drong aan op de uniciteit en heiligheid van dat land voor hen via het islamitische zionisme. Belangrijke Palestijnse figuren, zoals Yasser Arafat en leiders van Hamas, bleven varianten van deze ideologie gebruiken.
Tijdens de volgende 150 jaar zorgden verschillende ideologieën, doelstellingen, tactieken, strategieën en actoren ervoor dat details varieerden terwijl de basisprincipes opmerkelijk onveranderd bleven, waarbij de twee partijen statische en tegengestelde doelen nastreefden. Er is veel veranderd in de loop van de tijd: oorlogen en verdragen komen en gaan, de machtsbalans verschuift, de Arabische staten trekken zich terug, Israël krijgt veel meer macht, de publieke opinie beweegt naar rechts, maar rejectionisme en verzoening blijven fundamenteel onveranderd. Zionisten kopen land, Palestijnen maken de verkoop ervan tot een halsmisdaad. Zionisten bouwen, Palestijnen vernietigen. Zionisten streven naar acceptatie, Palestijnen dringen aan op delegitimisering.
In de loop van de tijd werden standpunten nog harder, waardoor de twee partijen steeds gefrustreerder werden. Palestijnen beseffen hoe uniek hun perversie is, zijn er trots op en seksualiseren het zelfs. De TV van de Palestijnse Autoriteit reageerde op het geweld uit Jenin met "Jenin is onze prachtige bruid, die zichzelf dagelijks parfumeert met de geur van martelaarschap." Met dezelfde metafoor publiceerde een Hamas-krant een artikel waarin werd verkondigd: "De Palestijnse vreugde heeft haar eigen geur; het is compleet anders dan elk ander soort geluk." Waar zou de auteur naar verwijzen? De moord op Israëliërs, natuurlijk. Niet alleen heeft de tijd het afwijzingsgedrag niet doen afnemen, dit gedrag is ook uitbundiger en extravaganter dan ooit, waarbij de dood van de Israëliërs in een spiraal van perversie wordt gevierd.
De conciliatie van Israël wordt ook extremer. Bij de verovering van de Westelijke Jordaanoever en Gaza in 1967 probeerden de veiligheidsinstanties de gunst van de Palestijnen te winnen door middel van welwillendheid en economische voorspoed, een proces dat met de tijd intensiveerde en culmineerde in de Oslo-akkoorden. Israël drong vervolgens aan op financiering voor de PA en (tot 7 oktober) voor Hamas.
Zo bestaat het Palestijns-Israëlische conflict uit eindeloze, vermoeiende rondes van geweld en tegengeweld, waarvan geen van beide ooit zijn doel bereikt. De Palestijnen beginnen de vijandelijkheden steevast met een aanval op Israëliërs of Joden, meestal ongewapend. Israël reageert met vergelding. De twee partijen herhalen een spiraal van Palestijnse agressie en Israëlische straffen, die steeds maar rondgaat en geen vooruitgang boekt. Palestijnen lijden aan armoede en de kwalen van een geradicaliseerde samenleving, inclusief onderdrukking door hun eigen leiders. Israël is het enige moderne, democratische en rijke land dat zichzelf niet kan beschermen tegen regelmatige aanvallen van zijn buren.
 Het Israëlische antiraketsysteem Iron Dome onderschepte op 9 oktober 2023 raketten die vanuit Gaza werden afgevuurd, gezien vanuit Ashkelon. |
Palestijnen kunnen Israël schade toebrengen door gewelddaden en het verspreiden van een antizionistische boodschap, maar ze kunnen niet voorkomen dat de Joodse staat het ene succes naar het andere boekt. Israël kan Palestijnen straffen voor hun agressie, maar kan de afwijzingsgeest en steeds perversere uitingen ervan niet doven.
Het feit dat rejectionisme niet tijdelijk is, niet buigt voor de druk van de wortel en de stok, en niet matigt in de loop van de tijd, verklaart het algemene onvermogen om het te begrijpen of te verhelpen. Zo'n mentaliteit verbijstert tijdgenoten als iets dat tot nu toe onbekend was, een nieuw fenomeen dat niet verklaard kan worden door eerdere ervaringen zoals de Franse Revolutie of Sovjet-Rusland.
De uniciteit van de twee erfenissen verwart waarnemers op verschillende manieren. Ten eerste proberen ze tevergeefs de twee volkeren in bekende categorieën te plaatsen. Palestijnen worden gezien als een gekoloniseerd volk, hoewel ze niet meer veroverd zijn door zionisten dan Europeanen nu zijn door moslims die als illegale migranten met miljoenen arriveren en hopen de meerderheid van de bevolking te worden. Beide zijn niet-oorlogszuchtige vormen van grootschalige immigraties. Israëliërs worden routinematig vergeleken met imperialisten, ook al kwamen ze als burgers en creëerden ze het enige land in de geschiedenis door aankoop, en deden dat in hun voorouderlijk thuisland. Termen als imperialisme en apartheid verraden een onbegrip van twee unieke erfenissen.
Ten tweede misleidt ongewoon gedrag waarnemers. De hardnekkigheid van het rejectionisme kan deels overtuigend zijn qua zijn gegrond karakter: gloeiende woede en bereidheid om te lijden impliceren een moreel gerechtvaardigde zaak. Zeker kan geen enkele bevolking zo consistent, zo boos, zo fanatiek zijn voor zo lang zonder goede reden. Israëlische pogingen om wreedheden te documenteren hebben een beperkte impact. Daarentegen impliceert Israëlische verzoening een schuldgevoel. Waarom zou een machtiger actor zich anders zo timide gedragen?
 George Mitchell (hier afgebeeld in Tel Aviv, 26 juli 2009) was de baas in de Amerikaanse Senaat en was succesvol in Ierland, maar faalde twee keer in het Palestijns-Israëlische conflict. |
Een oplossing van het conflict vereist in dit geval ofwel Palestijnse acceptatie van Israël of Israëls vernietiging. Er is geen ruimte voor compromissen. Martin Sherman merkt terecht op dat "we het hebben over een botsing van twee gemeenschappen met concurrerende en wederzijds exclusieve verhalen die onverzoenlijk zijn – en slechts één kant kan winnen." Dit abnormale conflict kan niet worden beëindigd door compromissen. De ene kant moet winnen, de andere moet verliezen.
Daniel Pipes (DanielPipes.org, @DanielPipes) is de voorzitter van het Middle East Forum en de auteur van het onlangs gepubliceerde Israel Victory: How Zionists Win Acceptance and Palestinians Get Liberated (Wicked Son) © 2024 door Daniel Pipes. Alle rechten voorbehouden.
