Vanaf de jaren 1880 tot vandaag hebben de zionistische leiders een zeer ongebruikelijk en zelfs uniek beleid gevoerd ten opzichte van hun Palestijnse vijand: ze willen dat hij niet economisch lijdt, maar welvarend wordt, dat hij de waarden aanneemt van de middenklasse, dat hij zich vestigt in een vorm van bourgeoisie en zelfs dat hij zijn Joodse buren bedankt. Waar komt dit vreemde idee vandaan en hoe succesvol is het geweest?
Ik vind dit vreemd omdat conflicten bijna altijd een element van economische oorlogsvoering inhouden: de vijand verzwakken, demoraliseren en straffen, de bevolking tegen hun heersers opzetten of een paleisopstand uitlokken. Om een recent voorbeeld te nemen: na Poetins invasie van Oekraïne in 2022 minimaliseerde het Westen onmiddellijk de handel met Rusland om dit land in zijn oorlogsinspanningen te verzwakken. Dit is de bijna universele norm.
 Eén aspect van de economische oorlogsvoering: Poetins invasie in Oekraïne zorgde ervoor dat McDonald's al zijn restaurants in Rusland sloot en verkocht. |
En toch hebben de zionistische beweging en Israël vanaf het begin de tegenovergestelde benadering gevolgd in hun pogingen om de Palestijnse economische welvaart te vergroten. Dit, wat ik het verrijkingsbeleid noem, vertegenwoordigt de diepste, krachtigste en meest hardnekkige Israëlische benadering van zijn Palestijnse vijand. Gebaseerd op de veronderstelling dat het Palestijnse economische eigenbelang andere zorgen zou overschaduwen, hoopt verrijking dat een verbeterd welzijn Palestijnen zal verzoenen met Joodse immigratie en de oprichting van een Joods thuis. Hieruit ontstond het zionistische kenmerk, het unieke idee dat de vooruitgang van de beweging niet afhangt van de universele tactiek van het beroven van een vijand van hulpbronnen, maar van de tegenovergestelde tactiek van het helpen van de Palestijnen om zich economisch te ontwikkelen.
Zo bevatte het eerste moderne zionistische manifest, gepubliceerd in 1882 door de BILU-groep immigranten in Palestina, een belofte om "onze broeder Ismaël [d.w.z. de Palestijnen] te helpen in tijden van nood." A.D. Gordon, een vroege voorstander van handenarbeid in het zionisme, beweerde dat de houding van Joden ten opzichte van de Palestijnen 'er een van menselijkheid moet zijn, van morele moed die op het hoogste niveau blijft, zelfs als de andere kant niet echt is zoals gewenst. In feite is hun vijandigheid een reden te meer voor onze menselijkheid." In Theodor Herzl's roman Altneuland, gepubliceerd in 1902, ging het over een Palestijnse moslim, een rijke koopman die zijn tevredenheid uitte over 'het weldadige karakter van de Joodse immigratie'.
David Ben-Gurion verwachtte dat de Palestijnen, dankbaar voor de vele voordelen die de Joden hen brachten, "ons met open armen zouden verwelkomen, of op zijn minst verzoend zouden worden met onze groei en onafhankelijkheid." Na de Zesdaagse Oorlog gebruikte Moshe Dayan zijn macht over de aanvankelijke beslissingen van Israël op de Westelijke Jordaanoever en Gaza om een welwillend bestuur op te leggen, in de hoop (in de woorden van Shabtai Teveth, een hedendaagse waarnemer) dat 'het opbouwen van wederzijdse coëxistentie tussen Joden en Arabieren" "een goede nabuurschapsrelatie" zou creëren en daarmee een vermindering van vijandigheid. Shimon Peres voorzag "een Jordaans-Palestijns-Israëlische 'Benelux'-achtige regeling voor economische zaken... waardoor iedereen in vrede en voorspoed zou kunnen leven." Dit werd het uitgangspunt van de Israëlische diplomatie in de Oslo-akkoorden.
 Yasser Arafat (links) en Shimon Peres, de toenmalige Israëlische premier, omhelzen elkaar in 1997 tijdens een bijeenkomst van de Socialistische Internationale in Rome. |
Dertig jaar later verafschuwen Israëlische Joden grotendeels deze akkoorden en het idee van het verrijken van Palestijnen. Niettemin blijft hulp aan de inwoners van de Westelijke Jordaanoever en Gaza met het oog op hun welvaart het beleid van de regering, en in het bijzonder het beleid van de veiligheidsautoriteiten en mainstream rechts.
Veiligheidsautoriteiten. Generaal-majoor Kamil Abu Rukun, hoofd van de Coördinatiecel voor Regeringsactiviteiten in de Gebieden (COGAT) van het Israëlische Ministerie van Defensie, rechtvaardigt de humanitaire hulp aan Gaza met het argument dat deze "bijdraagt aan onze veiligheid". Begin 2022 merkte een anonieme Israëlische veiligheidsfunctionaris op dat "Gaza zonder economie minder stabiel is dan Gaza met een economie." Gadi Eisenkot, stafchef van het Israëlische leger, pleitte ervoor dat Israël Gaza op vijf gebieden zou helpen: elektriciteit, water, riolering, voedsel en gezondheidszorg. Een functionaris van het Israëlische leger had ambitieuzere plannen: "We zouden graag een economie zien in Gaza met een eigen productie. Vooruitgang in de landbouw en visserij en de toekomstige ontwikkeling van de industrie en van grotere projecten."
Mainstream rechts. Avigdor Lieberman wil "Gaza helpen slagen" en "jihad vervangen door welvaart". Nir Barkat streeft ernaar het Palestijnse inkomen te verdrievoudigen, want "uiteindelijk als het goed voor hen is, is het ook goed voor ons." Yisrael Katz hoopte vijf miljard dollar aan Chinese of Saoedische financiering op te halen voor een megaproject naar eigen ontwerp, namelijk een kunstmatig eiland voor de kust van Gaza met zeehaven, luchthaven, elektriciteitsgenerator, ontziltingsinstallatie en hotelcomplex.
Benjamin Netanyahu heeft direct en indirect grote bedragen overgemaakt aan de Palestijnse Autoriteit en Hamas. De regering van Qatar verstrekte de grootste bedragen. In 2012 vierde de emir van Qatar zijn bezoek aan Gaza door 400 miljoen dollar aan Hamas toe te zeggen. In 2013 beloofde hij 250 miljoen dollar op de top van de Arabische Liga in Doha. Er is informatie gelekt over andere subsidies: 31 miljoen in 2016, 20 miljoen in 2019 en 50 miljoen in 2020. Qatarese bronnen melden een belofte van 500 miljoen dollar aan Gaza in 2021 en van een totale hulp aan Gaza tot op 24 september 2023 van "meer dan 2,1 miljard dollar".
 Op 24 december 2019 delen werknemers bij een postkantoor in Gaza Amerikaanse dollars uit, die door Qatar gedoneerd zijn. |
Netanyahu's pogingen op het gebied van bemiddeling zijn als het ware verraderlijker dan die van zijn voorgangers. Zij erkenden hun bedoelingen en methoden, terwijl hij het ene zei en het tegenovergestelde deed, waardoor de kiezers in verwarring raakten.
Het excentrieke verrijkingsbeleid is duidelijk mislukt. De Palestijnen hebben, om zo te zeggen, giftige houdingen en gewelddadige acties behouden. Het is evenzeer duidelijk dat deze trend in het zionisme diepe wortels heeft die uiterst moeilijk te verdrijven zullen zijn. Maar uiteindelijk, als de Palestijnen ooit bereid zijn de Joodse staat te aanvaarden, zullen de Israëliërs hun vreemde, achterhaalde en naïeve mentaliteit van verrijking moeten opgeven en de normale mentaliteit van economische oorlogsvoering moeten aannemen. Ze zullen het beheer van hun conflict moeten opgeven en in plaats daarvan moeten werken om het te winnen.
Daniel Pipes (DanielPipes.org, @DanielPipes) is de voorzitter van het Middle East Forum en de auteur van het onlangs gepubliceerde Israel Victory: How Zionists Win Acceptance and Palestinians Get Liberated (Wicked Son) waaruit dit artikel een fragment is © 2024 door Daniel Pipes. Alle rechten voorbehouden.
