Ik wreef mijn ogen uit in ongeloof bij het zien van een plaquette aan de muur van het Cummer Museum of Art and Gardens in Jacksonville, Florida, uitleggende een artefact uit haar expositie "Ink, zijde en Goud: Islamitische Schatten uit het Museum van Schone Kunsten, Boston".
De plaquette die mijn aandacht trok prijst het Ottomaanse Rijk voor het omturnen van de Hagia Sophia in een moskee. Met de woorden:
Naast hun gerenommeerde patronage van de architectuur, die de kerk Hagia Sophia in Istanboel omvormde naar een congregationale moskee, ondersteunden Ottomaanse sultans en elites de bloeiende textiel- en keramische industrie.
 Viering in het Cummer Museum van de verovering van Konstantinopel. |
Het is zo dat de Hagia Sophia een van de oudste, grootste, mooiste, meest gevierde en belangrijkste kerken van het christendom is. Gebouwd in de jaren 530 in Constantinopel, de hoofdstad van het Byzantijnse Rijk, is het van oudsher altijd het voorwerp geweest van uitzonderlijke lof (AD 563: "als u uw blik laat leiden in de richting van de oostelijke bogen, zal u een oneindig wonder aanschouwen") tot op vandaag (2014: "In dit paradigmatische gebouw werden schoonheid, wijsheid en licht verweven doorheen de architectonische structuur").
De transformatie van de Griekse Hagia Sophia kathedraal naar de Turkse Ayasofya Moskee gebeurde niet bepaald zachtzinnig, integendeel. Fergus M. Bordewich beschrijft de brutale ommekeer die vandaag 564 jaar geleden plaatsvond als volgt:
Op 29 mei 1453, na een zeven weken durend beleg, lanceerden de Turken een finale aanval. Brekend doorheen de verdediging van de stad en de sterk in de minderheid zijnde verdedigers overweldigend, stormden de indringers doorheen de straten, vielen kerken en paleizen binnen en sloegen iedereen neer die in de weg stond. Doodsbang stroomden de burgers naar de Hagia Sophia, in de hoop dat haar heiligdommen en zou beschermen, wanhopig biddend dat, naar een oude profetie, een engel een wrake naar beneden zou slingeren om de indringers neer te slaan vooraleer zij de grote kerk bereiken.
In plaats daarvan sloegen de janitsaren (Turkse infanteristen) van de Sultan doorheen de grote hout-en-bronzen deuren, met bloederige zwaarden in de hand, waardoor een einde kwam aan een rijk dat 1123 jaar had bestaan. "De scène moet gruwelijk zijn geweest, net alsof de duivel zelf de hemel betrad," zegt Roger Crowley, auteur van 1453: The Holy War for Constantinople and the Clash of Islam and the West. "De kerk was bedoeld om de hemel te belichamen op aarde en hier waren deze vreemdelingen met tulbanden en gewaden, verbrijzelden graven, verstrooiden de botten, rukten pictogrammen af voor hun gouden kaders. Stel je die ontstellende chaos voor, schreeuwende vrouwen die werden weggerukt van de armen van hun echtgenoten, kinderen van hun ouders getrokken en dan geketend en als slaaf verkocht. Voor de Byzantijnen was dit het einde van de wereld. "De herinnering aan de ramp achtervolgden de Grieken voor eeuwen. Velen klampten zich vast aan de legende dat de priesters die die dag de dienst opdroegen, zich hadden verscholen in de muren van de Hagia Sophia en op een dag zouden verschijnen en het leven zouden herstellen in een herboren Grieks rijk.
Diezelfde namiddag reed de nieuwe Opperheer van Constantinopel, Sultan Mehmet II, triomfantelijk doorheen de verbrijzelde deuren van de Hagia Sophia... Hij verklaarde dat deze beschermd moest worden en onmiddellijk omgebouwd moest worden naar een moskee. Om een imam vragend om de oproep tot het gebed te reciteren, liep hij door het handvol doodsbange Grieken die nog niet waren afgevoerd naar de slavernij en verleende sommigen onder hen genade. Mehmet klom vervolgens klom op het altaar en boog zich neer om te bidden.
Verwijzend naar deze gewelddadige en sombere geschiedenis toen ik door de Cummer wandelde, vroeg ik me af waarom een museum in Florida de vicieuze transformatie van deze kathedraal in een moskee zou moeten vieren. Zou een islamist op de loer liggen achter de perverse lof op het plakaat op de muur?
Ik zocht naar aanwijzingen door te kijken wie in de Adviesraad en Host commissies deze 'Ink, zijde en goud" expositie had opgemaakt. En ja hoor, het antwoord lag daar op klaarlichte dag, gemarkeerd op de glazen toegangsdeur.
Parvez Ahmed, een apologist voor zelfmoordbomaanslagers en president van de meest prominente islamistische organisatie van het land, de Council on American-Islamic Relations (gemeenzaam gekend als CAIR) in 2005-08, zetelt in beide comité 's; bovendien zetelt zijn halve moskee, het Islamitisch Centrum van Noord-Oost Florida, in de Adviesraad.
Mysterie opgelost.
Het is vermeldenswaardig op de verjaardag van de plundering van Constantinopel dat de islamitische veroveringen niet enkel hoeven te gebeuren met het zwaard of door zelfmoordvesten te laten afgaan in concertzalen. De penetratie van de westerse cultuur is aan de gang, onder invloed van islamisten wier vastberaden bedoeling is om onoplettende of overdreven zelf-kritische kafirs (ongelovigen) zichzelf te verpletteren.
Addendum van 29 mei 2017: (1) Ik heb een kerk-tot-moskee en moskee-tot-kerk context geplaatst op een blog die startte in 2006: "Mosque in Cordoba, Church in Damascus."
(2) Toevallig is het vandaag zowel Herdenkingsdag in de Verenigde Staten en İstanbul'un Fethi (verovering van Istanboel) dag in Turkije. Het contrast is onthullend. Amerikanen herinneren plechtig hun landgenoten die hun leven opgaven om het land te beschermen; Turken slaan verheugd op trommels omwille van een verovering die ze eeuwen geleden hebben gemaakt.
In een bijzonder groteske viering dit jaar, reden 1,453 vrachtwagens (een voor elk jaar, begrijpt u?) erg traag, 9 trucks zij aan zij in 172 rijen die zich over een lengte van 3,2 kilometers uitstrekte, en deden er 107 minuten over om de hele weg af te leggen naar de luchthaven van Istanboel.
 1,453 vrachtwagen vieren 564 jaren sinds 1453 en de Ottomaanse verovering van Constaninopel. |
Deze smakeloze vertoning brak een wereldrecord en kwam in het Guinness boek als "grootste parade van vrachtwagens."
 Het Guinness record werd ver overschreden. |
Daniel Pipes (DanielPipes.org, @DanielPipes) is de president van het Midden-Oosten Forum. © 2017 door Daniel Pipes. Alle rechten voorbehouden.
