In 1961 was het Duitse naoorlogse "economisch mirakel" (Wirtschaftswunder) in volle bloei, met een schijnbaar onverzadigbare dorst naar ongeschoolde arbeiders. Na het ondertekenen van regering-tot-regering bilaterale overeenkomsten met Italië (in 1955), Griekenland (1960) en Spanje (1960), wendde Bonn zich tot Ankara en op deze dag, 30 oktober 1961, werd de "Rekruterings Overeenkomst tussen de Federale Republiek Duitsland en Turkije (Anwerbeabkommen zwischen der Bundesrepublik Deutschland und der Türkei) ondertekend. Beide zijden realiseerden zich bitter weinig de gevolgen van dit ogenschijnlijk kleine akkoord.
 De Turkse minister van Arbeid Ali Naili Erdem op bezoek bij Turkse "gastarbeiders" (Gastarbeitern) in Duitsland in 1966. |
De Duitse regering installeerde in Istanboel een verbindingskantoor om ongehuwde mannelijke kandidaten aan te manen zich in te schrijven, dat ze enthousiast en met grote aantallen deden. De overeenkomst liet Turken toe om twee jaar lang te gaan werken in Duitsland voor twee jaar om dan terug naar huis te keren. Maar de Duitse industrie lobbyde voor langere residenties - de voortdurende opleiding om werknemers te vervangen om de twee jaar eiste zijn tol - dus deze beperking werd al in 1964 opgeheven. Toch verwachtte niemand dat de Turken lang zouden blijven en voor hun banen was het niet nodig om de Duitse taal te leren, zodat de overweldigend mannelijke bevolking leefde in haar eigen slaapbarakken, geheel geïsoleerd van de grotere samenleving. Van de 750.000 Turken die in het kader van dit programma kwamen, wist ongeveer de helft terug te keren naar Turkije, maar de andere de helft bleef.
De jaren van hoogconjunctuur eindigden met de oliecrisis van 1973-1974, die het rekruteren van gastarbeider beëindigde. Ironisch genoeg leidde deze verandering tot een toename van de Turkse bevolking als arbeiders echtgenotes lieten overkomen, naar appartementen verhuisden, families ontstonden en vandaag zijn er in het hele (voormalige West) Duitsland districten tot stand gekomen met een hoofdzakelijk Turkse bevolking.
 Een mix van de Duitse en Turkse vlag die het ongewone symboliseert wat is gebeurd. |
Vijfenvijftig jaar later, met ongeschoolde arbeiders waar nauwelijks nog behoefte aan is en het cultureel isolement een diep probleem blijkt, is de Turkse bevolking opgelopen tot naar schatting 4 tot 5 miljoen mensen, die samen meer dan 5 procent uitmaken van de totale bevolking van het land en veruit de grootste groep immigranten vormt. De overeenkomst van 1961 blijkt volledig uit een andere tijd te stammen, maar haar erfenis leeft en groeit onophoudelijk. (30 oktober 2016)
