Ik was sceptisch over het vredesverdrag van Israël met Egypte uit 1979, het akkoord van 1983 met Libanon, het akkoord van Oslo in 1993 met de Palestijnse Bevrijdingsorganisatie en het vredesverdrag van 1994 met Jordanië. Maar de gezamenlijke verklaring van Israël, de Verenigde Arabische Emiraten en de Verenigde Staten op 13 augustus is baanbrekend en verdient het, zoals het zelf beweert, 'historisch' genoemd te worden.
De verklaring komt neer op de belofte van Israël om "de soevereiniteitsverklaring over [delen van de Westelijke Jordaanoever] op te schorten en zijn inspanningen nu te richten op het uitbreiden van de banden met andere landen in de Arabische en moslimwereld". In ruil daarvoor stemden de VAE "in met de volledige normalisatie van de betrekkingen" met Israël.
Deze uitwisseling van beloften op drie manieren verbetert de eerdere Israëlische overeenkomsten met Arabieren. Ten eerste negeerden de Egyptische, Libanese en Jordaanse overeenkomsten de Palestijnen in wezen, maar de leiders van de VAE kunnen erop wijzen dat Jeruzalem een toezegging heeft gedaan om de annexatieplannen op de Westelijke Jordaanoever op te schorten.
(Misschien was dat wat Benjamin Netanyahu al die tijd in gedachten had; mijn collega Matt Mainen schetste twee maanden geleden vooruitziend de 'briljante bluf' van de Israëlische premier om annexatie op te offeren voor diplomatieke erkenning door Golfarabieren.)
Ten tweede stuit de verklaring op minder tegenstand dan eerdere overeenkomsten. Zeker, het heeft tegenstanders: het voorspelbare Palestijnse gehuil van verraad en sommige Israëli's aarzelen om af te zien van wat zij beschouwen als een unieke kans op de Westelijke Jordaanoever.
Wat nog belangrijker is, is dat aanzienlijke aantallen moslims buiten deze twee directe partijen nog steeds tegen de erkenning van Israël zijn, of dit nu om redenen van Palestijns nationalisme, Arabisch nationalisme of islamisme is. Toen Tunesische kiezers in een geldige verkiezing van 2019 specifiek de meest antizionistische kandidaat kozen om als president van het land te dienen, herinnerden ze de wereld eraan dat afwijzing van Israël een krachtige regionale kracht blijft.
 Te verwaarlozen voorspelbare Palestijnse reacties |
Maar verschillende regionale staten (Egypte, Jordanië, Bahrein, Oman) hebben de gezamenlijke verklaring onderschreven. Verder telt vox-populi weinig in Arabische Golfstaten zoals de VAE, waar de bevolking de neiging heeft om zich terug te trekken naar hun leiders. Zoals een emirati me vertelde, net zoals patiënten zich houden aan het oordeel van hun arts, zo treden onderdanen in de Golf toe tot de beslissingen van hun heersers.
In een andere analogie wordt gezegd dat leiders op wijze vaders lijken; Ze weten meer, hebben meer ervaring en zien verder. Ook zal een comfortabele Emirati-bevolking zijn stabiliteit niet snel in gevaar brengen. Zo zullen Emiratis waarschijnlijk de erkenning van de Joodse staat accepteren op een manier die bijvoorbeeld de Libanezen niet deden. Als eerdere heersers die overeenkomsten met Israël ondertekenden er niet in slaagden een bredere verandering van mening teweeg te brengen, doet dit er in de VAE minder toe.
Ten derde zorgde een ongezonde combinatie van Israëlische landonttrekkingen en Amerikaanse subsidies voor de diplomatie van eerdere overeenkomsten (waarbij de deal met Libanon werd genegeerd, die niet werd uitgevoerd). Tot op zekere hoogte kwamen de deals neer op grote steekpenningen: 'Erken Israël en de Amerikanen zullen je belonen.'
Natuurlijk hadden de steekpenningen een hekel aan deze regeling; Het is alleen maar menselijk om er een hekel aan te hebben om nadelige stappen voor het geld te nemen. Washington legde de pacten niet op, maar critici beweerden overtuigend van wel. Een gebrekkige basis zorgde ervoor dat de overeenkomsten ofwel slecht afliepen (de koude vrede met Egypte en Jordanië) ofwel volledig mislukten (het voortdurende afwijzingsbeleid – aka het 'rejectionisme' – van de PLO).
In contrast daarmee heeft de Israël-VAE-U.S. verklaring een legitieme basis, zonder enige hint van omkoping: Israëlische troepen trekken zich terug uit geen territorium en Amerikaanse belastingbetalers hoesten geen geld op. De verklaring heeft een goed uitgangspunt: Jeruzalem geeft een alom veroordeelde en contraproductieve symbolische stap op in ruil voor acceptatie door een opkomende regionale macht.
Ja, de overeenkomst bevat verheven taal over het uitstippelen van "een nieuw pad dat het grote potentieel in de regio zal ontsluiten" en het transformeren van de regio "door economische groei te stimuleren, technologische innovatie te bevorderen en nauwere relaties tussen mensen te smeden."
Ja, de woorden Iran, Qatar, Turkije en islamisme worden niet openlijk bij naam genoemd, maar iedereen weet dat dit de bedreigingen zijn. De gezamenlijke verklaring is niet gebaseerd op omkoping, maar op een klassiek, zij het impliciet, pact van wederzijds voordeel. Het opent ook verder het Amerikaanse arsenaal voor de Emiraten.
Om deze redenen is deze scepticus van eerdere Israëlisch-Arabische overeenkomsten nu ongebruikelijk hoopvol (toegegeven, een carrièrebedreigende stap voor een hand uit het Midden-Oosten).
De verklaring tussen de VAE en Israël helpt de Palestijnse Autoriteit, geniet brede steun, stuit op beperkte binnenlandse oppositie, heeft een solide, niet-omkopingsgrondslag en bevat positieve kenmerken die cruciaal zijn voor beide partijen. Als mijn ongewilde optimisme juist is, zouden de Arabisch-Israëlische betrekkingen misschien beginnen te verdwijnen uit de onvruchtbare nutteloosheid van de afgelopen meer dan 70 jaar.
