Het Foreign Affairs magazine heeft een belangrijke verklaring gepubliceerd van de voormalige Israëlische minister van Defensie Moshe Ya'alon, een waarschijnlijke toekomstige kandidaat voor het premierschap, omtrent zijn mening hoe het Israëlisch-Palestijns conflict kan beëindigd worden, met de titel "Hoe vrede in het Midden-Oosten opbouwen: Waarom het beter is van onder naar boven te werken dan van boven naar beneden" (jan.-feb. 2017).
 Moshe Ya'alon (geb. 1950). |
Ya'alon biedt een indrukwekkende analyse van de redenen waarom decennialange diplomatie mislukte en de voortdurende stagnatie. Zijn "beneden-naar-boven" oplossing bevat vier elementen, waarvan er drie enigszins antieke bromiden zijn en een daarvan is een spannend en onbeproefd idee - de drie-wegen optie waar ik hieronder verder zal ingaan.
Gestript tot de essentie, Ya'alon's artikel roept op tot (vetgedrukte tekst is van mij):
- "het bevorderen van Palestijnse economische groei en ontwikkeling van infrastructuur"
- "het Palestijnse bestuur verbeteren, corruptie bestrijden en bouwen aan de instellingen in het algemeen"
- "Israëlisch-Palestijnse samenwerking inzake veiligheid"
- "een regionaal initiatief waarbij Arabische staten worden betrokken die interesse hebben om het Israëlisch-Palestiijns conflict te helpen beheren en eventueel op te lossen - los van het feit of deze staten al dan niet formele relaties hebben met Israël"
De eerste drie werden doorheen de decennia heen bij herhaling uitgeprobeerd en hebben een oplossing geen stap dichterbij gebracht:
 Shimon Peres' Nieuwe Midden Oosten was geen groot succes. |
- Shimon Peres publiceerde in 1993 The New Middle East, zijn aardige visie van een welvarende Palestijnse bevolking die een goede buur is voor Israël. Het probleem is, zowel toen en nu, dat zijn hoop werd verbrijzeld door het Palestijnse rejectionisme, aanzetten tot haat en terreur en het cultiveren van de dood. Zeker, niemand die in 2017 nog ernstig gelooft dat verrijking de Palestijnen zal matigen.
- George W. Bush focuste zich in 2002 op verbeterd bestuur maar vijftien jaar later zijn de dingen ellendiger dan ooit met anarchie, corruptie en gewelddadige strijd. Erger nog, het historische verslag wijst er sterk op dat goed bestuur alleen maar zou leiden tot een efficiëntere Palestijnse machine voor het aanvallen van Israël.
- De samenwerking op veiligheidsgebied is een gebied - vrijwel het enige - waarin Israël en de Palestijnse Autoriteit samenwerken: in principe beschermen de Israel Defense Forces de PA en de PA helpt de IDF om aanslagen af te wenden. Echter hoewel wederzijds nuttig, is gebleken dat deze samenwerking nul potentieel heeft om uit te breiden om hun groter conflict op te lossen.
In tegenstelling daarmee is het vierde voorstel, waarbij de Arabische landen betrokken partij worden, een belangrijk initiatief dat nog ernstig moet uitgeprobeerd worden; hier reikt Ya'alon's plan echte hoop aan.
Dat komt omdat er een opmerkelijke symmetrie bestaat tussen wat de Palestijnen willen van Israël en wat Israël wil van de Arabische staten plus Turkije en Iran, namelijk erkenning en legitimiteit. Wijzend op deze parallellen, heb ik in de Wall Street Journal voorgesteld dat beide ambities in tandem worden aangepakt, het koppelen van "concessies aan Israël door de Arabische staten met de Israëlische concessies aan de Palestijnen." Iedereen kan er alleen maar bij winnen: "De Arabische staten bereiken wat ze zeggen dat hun belangrijkste doel is, met name gerechtigheid voor de Palestijnen. Israël krijgt vrede. Palestijnen hun staat."
Bijvoorbeeld, als de Saoedi's hun economische boycot van Israël beëindigen, verhogen de Israëli's de Palestijnse toegang tot internationale markten. Als de Egyptenaren de relaties opwarmen, krijgen de Palestijnen meer toegang tot de Israëlische arbeidsmarkt. Wanneer de grote Arabische staten vredesverdragen met de Joodse staat Israël ondertekenen, krijgen de Palestijnen hun eigen staat.
De regering-Obama maakte in 2009 een korte maar intense schijnbeweging in deze richting, maar de Saoedi's wezen het af en het sputterde naar een einde. De Egyptische president Sisi bracht in 2016 het idee weer te berde, wederom zonder gevolgen. Kortom, de drie-wegen keuze tussen de Arabische staten, Israël en de Palestijnen is nog niet op ernstige wijze of op een langdurige manier voortgezet.
 Ondanks diep buigen voor de Saoedische Koning Abdullah bereikte Obama geen samenwerking met Israël. |
Met Sisi en Ya'alon nu op dezelfde lijn ten gunste van de drie-wegen optie en met de Arabische landen die wakker werden geschud door de bizarre medewerking van de regering-Obama met Teheran, kunnen Midden-Oosten leiders misschien bereid worden gevonden om samen met de Joodse staat een manier uit te werken waar ze in 1990 of 2009 nog niet klaar voor waren. Het is zeker het proberen waard met deze inkomende Trump regering.
Vooruitgang in de Arabisch-Israëlische diplomatie zal niet komen van het coveren van de ter ziele gegane ideeën van Peres of G.W. Bush; noch kan de samenwerking op veiligheidsgebied leiden tot politieke doorbraken. Mijn eerste voorkeur blijft Amerikaanse ondersteuning voor een Israëlische overwinning; maar als dat teveel is voor nu, kan samenwerking met de Arabische staten in ieder geval een uitweg bieden uit de muffe, geïsoleerde en zelfs contraproductieve opeenvolging van Israëlisch-Palestijnse onderhandelingen.
Addendum van 25 januari 2017: Adam Garfinkle van het American Interest magazine besprak de drie-wegen optie in een interview met Ya'alon in 2016, die informatie gaf in zijn antwoord waarover hij niet had gesproken in zijn artikel in Foreign Affairs. Garfinkle suggereerde:
De manier waarop de Palestijnse politiek thans bestaat, zich bewegend in de richting van een meer verzoenend perspectief, is mogelijk maar kan een eeuw of langer duren. Een manier om het proces te versnellen zou kunnen zijn om pragmatisch het Palestijnse nationalisme in te kapselen in een bredere Arabische structuur. Met andere woorden, als de desbetreffende Arabische landen die compatibele belangen hebben met Israël over een scala van onderwerpen... leveren zij in wezen de Palestijnen een deal en staan in voor hen, en zouden we eigenlijk ergens komen.
Tezelfdertijd, als de Palestijnen zijn ingekapseld binnen de Arabische Liga, kan Israël symbolisch worden ingekapseld binnen de NAVO of de OESO of een of andere westerse groep. Dus de lijn zou in essentie wezen: "De Israëlische regering en de Palestijnse Autoriteit zullen dit stuk papier ondertekenen maar wij, de naaste buren, zullen de akte vasthouden en garant staan voor de reële implementatie." Dat zou moeilijk te doen zijn en het zou niet alles oplossen, maar het kan het gemakkelijker maken om institutionele trekkracht te verkrijgen die kan leiden tot een betere situatie.
Waarop Ya'alon repliceerde: "Dat is wat wij in de loop van de afgelopen zeven jaar hebben proberen te doen. Helaas, tot nu toe zijn onze Arabische buren niet bereid om zichzelf op die manier te engageren ten behoeve van de Palestijnen."
